اگر برای خرید یا تعویض لاستیک به بازار مراجعه کرده باشید، با بررسی لاستیک‌ها، در دیواره آنها اعدادی را مشاهده می‌کنید که هریک معنی و مفهوم خاصی دارند و به مشخصات لاستیک خودرو اشاره می‌کنند. شاید تحلیل این حروف و اعداد در نگاه اولی کمی سخت و گیج کننده به نظر برسد، اما موضوع ساده‌تر از چیزی است که تصور می‌کنید.
در این مطلب از بلاگ آی بار قصد داریم شما را با رایج‌ترین علامت‌های دیواره لاستیک آشنا کنیم که در واقع به صورت اختصاری مشخصات لاستیک خودرو را مشخص می‌کنند و نشان می‌دهند که چه لاستیکی برای خودروی شما مناسب است. پس اگر به سلامت لاستیک‌های خودرو اهمیت می‌دهید و یا در آستانه تصمیم گیری برای خرید لاستیک هستید، خواندن این مطلب را از دست ندهید.
اندازه لاستیک
در بین مشخصات لاستیک خودرو اولین فاکتوری که برای خرید لاستیک باید به آن توجه داشته باشید، اندازه لاستیک است که به صورت درشت و خوانا روی دیواره لاستیک نوشته شده است. به عنوان مثال در تصویر زیر، سایز یا همان اندازه لاستیک با استفاده از حروف به صورت اختصاری نوشته شده است: P205/65R15
- اولین حرف از سمت چپ، مشخص می‌کند که این لاستیک برای چه نوع خودرویی مناسب است. به عنوان مثال در این تصویر حرف P دیده می‌شود که مخفف کلمه Passenger به معنی مسافر یا همان خودروی سواری است. به عبارت دیگر نشان می‌دهد که این لاستیک برای خودروهای سواری طراحی شده است.
اگر لاستیک مناسب کامیون، وانت باری، ماشینهای شاسی بلند و خودروهای سنگین باشد روی دیواره آن حروف “LT” مشاهده می‌شود که مخفف light truck است.
- بعد از حروف، یک عدد سه رقمی دیده می‌شود که مشخص کننده عرض یا پهنای لاستیک است. به عنوان مثال در تصویر فوق عدد 205 مشاهده می‌شود، به این معنی که لاستیک 205 میلیمتر پهنا دارد. انواع مختلف لاستیک بر اساس نوع کاربری، عرض‌های متفاوتی دارند.
- نسبت منظر که به آن فاق لاستیک نیز گفته می‌شود، شاخصه بعدی است در بین مشخصات لاستیک خودرو مشاهده می‌شود. این عدد نشان‌دهنده نسبت بین ارتفاع دیواره جانبی و عرض لاستیک است. طراحان لاستیک، با تقسیم ارتفاع تایر بر عرض آن، نسبت منظر را محاسبه می‌کنند. در تصویر فوق مشاهده می‌کنید که نسبت منظر 65 درصد است، یعنی طول لاستیک، 65 درصدِ عرض آن است.
- حرف بعدی، مشخص کننده ساخت داخلی یا ساختار لاستیک است. به طور کلی تایرهای موجود در بازار، دو نوع ساختار دارند، ساختار رادیالی که با حرف R نمایش داده می‌شود و ساختار بایاس که با حروف B (بایاس تسمه ای) یا D (بایاس مورب) مشخص می‌شود. لاستیک‌های رادیالی، رایج‌ترین نوع لاستیک در بازار هستند.
- آخرین عدد روی دیواره لاستیک در ردیف بالا، اندازه یا قطر رینگ را مشخص می‌کند. این عدد بر حسب اینچ اندازه‌گیری می‌شود و تعیین‌کننده اندازه رینگی است که می‌توانید لاستیک را روی آن سوار کنید. به عنوان مثال در تصویر عدد 15مشاهده می‌شود که نشان می‌دهد تایر به یک چرخ یا رینگ به قطر 15 اینچ نیاز دارد.
علاوه بر مواردی که به آنها اشاره کردیم، علائم دیگری نیز روی بدنه لاستیک وجود دارد که در ادامه به شما معرفی می‌کنیم:
شاخص مقدار بار مجاز برای لاستیک و نرخ سرعت
پس از مشخص شدن اندازه لاستیک، عدد و حروفی را مشاهده خواهید کرد که به ترتیب نشان‌دهنده مقدار بار مجاز قابل حمل توسط لاستیک و سرعت مجاز برای حرکت با این لاستیک است. به عنوان مثال در این تصویر 94 H مشاهده می‌شود. با مراجعه به جدول مقدار بار مجاز خواهید دید که عدد 94 به این معنی است که هر لاستیک توانایی حمل 670 کیلوگرم بار را دارد.
حرف H نیز نشان‌دهنده شاخص سرعت مجاز است. سرعت مجاز برای انواع لاستیک با حروف انگلیسی از A تا Z نمایش داده می‌شود. با مراجعه به جدول سرعت مجاز متوجه خواهید شد که سرعت مجاز برای حرکت با این لاستیک 210 کیلومتر بر ساعت است.
جدول مقدار بار مجاز برای لاستیک (برحسب کیلوگرم)
جدول سرعت مجاز برای حرکت با لاستیک
| کد روی لاستیک | سرعت مجاز (کیلومتر بر ساعت) | کد روی لاستیک | سرعت مجاز (کیلومتر بر ساعت) | کد روی لاستیک | سرعت مجاز (کیلومتر بر ساعت) |
| A1 | 5 | D | 65 | Q | 160 |
| A2 | 10 | E | 70 | R | 170 |
| A3 | 15 | F | 80 | S | 180 |
| A4 | 20 | G | 90 | T | 190 |
| A5 | 25 | J | 100 | U | 200 |
| A6 | 30 | K | 110 | H | 210 |
| A7 | 35 | L | 120 | V | 240 |
| A8 | 40 | M | 130 | W | 270 |
| B | 50 | N | 140 | Y | 300 |
| C | 60 | P | 150 | ZR | بیشتر از 240 |
تاريخ تولید لاستیک (سن لاستیک)
روی بدنه تمامی لاستیک‌ها، یک عدد چهار رقمی درج شده است که نشان‌دهنده تاریخ تولید یا ساخت لاستیک است. دو رقم اول مشخص‌کننده هفته ساخت لاستیک است و دو رقم بعدی، سال ساخت را معلوم می‌کند. به عنوان مثال روی بدنه لاستیک موجود در تصویر، 5212 درج شده است که نشان می‌دهد این لاستیک در هفته 52 ام (ماه دسامبر) از سال 2012 تولید شده است.
مقاومت لاستیک در برابر سایش یا Treadwear
عمر مفید یک لاستیک، به طور مستقیم به تاریخ انقضای آن مربوط می‌شود. اگر بدنه لاستیک را به طور کامل و دقیق بررسی کنید، یک عدد سه رقمی در بازه 100 تا 500 خواهید دید که مقدار مقاومت لاستیک در برابر سایش را مشخص می‌کند. هر چقدر این عدد به 500 نزدیکتر باشد، لاستیک در برابر سایش مقاوم‌تر است. به عنوان مثال لاستیک با شاخص سایش 400 دو برابر مقاوم تر از لاستیک با شاخص سایش 200 است.
شاخص مقاومت حرارتی یا Temperature
مقاومت در برابر گرما که به آن مقاومت حرارتی نیز گفته می‌شود، یکی دیگر از مشخصات لاستیک خودرو است که با حروف لاتین در بدنه لاستیک نوشته شده است. فراموش نکنید که گرما و حرارت دشمن درجه یک لاستیک است!
در طول رانندگی لاستیک به طور مرتب با سطح جاده در تماس است و اصطکاک بین جاده و لاستیک باعث ایجاد حرارت در تایر می‌شود. از این رو حداکثر میزان حرارتی که لاستیک می‌تواند تحمل کند در بدنه آن نوشته شده است. جدول درجه‌بندی شاخص مقاومت حرارتی به شرح زیر است:
| گرید درجه حرارت | سرعت (متر بر ساعت) |
| A | بالاتر از 115 |
| B | بین 100 تا 115 |
| C | بین 85 تا 100 |
شاخص چسبندگی یا Traction
یکی دیگر از مشخصات لاستیک خودرو که روی بدنه آن ثبت شده است، میزان چسبندگی لاستیک است. چسبندگی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های لاستیک به ویژه برای رانندگی در جاده‌های مرطوب، برفی و یخی و ناهموار است.
در واقع چسبندگی، نوعی اصطکاک بین لاستیک و جاده است که نشان‌دهنده میزان مقاومت لاستیک در جاده‌های لغزنده میباشد و تاثیر چشمگیری در کنترل خودرو توسط راننده دارد. به طوری‌که می‌توان گفت ضعف در چسبندگی، به معنی خارج شدن کنترل خودرو از دست راننده است. روی بدنه لاستیک، یکی از حروف AA-A-B-C را خواهید دید که با مراجعه به جدول، متوجه میزان چسبندگی لاستیک خواهید شد.
| گرید شاخص چسبندگی لاستیک | جاده آسفالت | جاده بتن |
| AA | 0.54< | 0.38 |
| A | 0.47< | 0.35 |
| B | 0.38< | 0.26 |
| C | 0.38> | 0.26 |
علامت M+S و کوه سه قله با نماد دانه برف
به طور کلی لاستیک‌ها در سه مدل تابستانه، زمستانه و چهار فصل تولید می‌شوند. لاستیک‌های تابستانه همانطور که از نام شان پیداست، برای فصل گرم سال هستند و شیارهای روی آج آنها بسیار کم عمق است. این موضوع کمک می‌کند که لاستیک چسبندگی بالاتری روی جاده داشته باشد.
در مقابل روی آج لاستیک‌های زمستانه، شیارهای عمیق‌تری دیده می‌شود. علاوه بر این روی بلوک‌های آج، شیارهای ریزی به نام sipes وجود دارد. این شیارها به چسبندگی لاستیک در جاده‌های برفی و یخی کمک می‌کند و لغزندگی لاستیک روی جاده را به حداقل می‌رساند.
دسته سوم لاستیک‌های چهار فصل هستند که در تمامی شرایط آب و هوایی مقاومت دارند. شیارهای موجود روی آج این لاستیک‌ها، چسبندگی لاستیک در زمین‌های خشک و خیس را تضمین می‌کند.
وجود حروف “M+S”، نشان می‌دهد که لاستیک مورد نظر با کلیه شرایط آب و هوایی سازگاری دارد و مناسب تمام فصول سال است. همچنین روی برخی لاستیک‌ها، علامت کوه برفی و دانه‌های برف حک شده است که نشان‌دهنده مناسب بودن لاستیک برای شرایط برفی و یخبندان است.
درجه کیفیت لاستیک یا UTQG چیست ؟
احتمالاً هنگام خرید لاستیک اصطلاح درجه کیفی یا UTQG را بارها شنیدهاید و برای شما سوال است که این اصطلاح به چه معناست. در پاسخ به این سوال باید بگوییم، UTQG درجه کیفیت لاستیک را مشخص می‌کند. این استاندارد توسط سازمان حمل ونقل کشور آمریکا تدوین شده است و یه مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا لاستیک‌ها را بر اساس شاخص چسبندگی “Traction”، فرسایش “Treadwear” و مقاومت در برابر دما “Temperature”، با یکدیگر مقایسه کنند.
سخن پایانی
در این مطلب در وبلاگ آی بار درباره علامت‌های روی بدنه لاستیک صحبت کردیم و اطلاعاتی در این زمینه در اختیار شما قرار دادیم. همچنین استاندارد UTQG برای سنجش کیفیت لاستیک را به شما معرفی کردیم. امیدواریم خواندن این مطلب اطلاعات مفیدی درباره مشخصات لاستیک خودرو قرار داده باشد و با استفاده از نکات این مطلب بتوانید در خرید لاستیک خودرو به درستی تصمیمگیری نمایید.