در این مطلب از آی بار پی قصد داریم شما را با سامانه مدیریت کنترل بارنامه و نکات مربوط به آن آشنا کنیم. اما پیش از آن باید بگوییم که اصلا بارنامه چیست. بارنامه سندی است که مشخص می‌کند ارسال‌کننده کالایی را در اختیار حمل‌کننده قرار داده است تا کالا به نقطه مشخصی منتقل شود. بارنامه دارای دو ویژگی است؛ ویژگی اول بارنامه دلیلی بر رسید کالا به شمار می‌آید که باید حمل‌کننده آن را به صاحب کالا تحویل دهد. ویژگی دوم بارنامه نشانه سند مالکیت کالا برای دارنده بارنامه در زمان حمل کالا است.
آشنایی با سامانه مدیریت کنترل بارنامه
سامانه مدیریت کنترل بارنامه توسط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای راه‌اندازی شده است. هدف این سامانه این است که شرکت‌های حمل‌ونقل داخلی کالا در سراسر کشور برای پرداخت چهار درصد عوارض جابه‌جایی کالا و هزینه صدور کد رهگیری از آن بهره‌مند شوند. برای دسترسی به این سامانه می‌بایست از آدرس اینترنتی زیر استفاده کنید.
http://csbl.rmto.ir
شرکت‌های حمل‌ونقل کالا موظف هستند طبق نامه شماره ۹۵۲۲۹/۷۲ مورخ ۱۳۹۹/۰۷/۱۴ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، از تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۹۹ هر 5 روز یکبار وارد سایت مدیریت کنترل بارنامه که در بالا ذکر شد شوند و با نام کاربری خود، در قسمت امور مالی و پرداخت متمرکز سایت، بدهی ریالی خود را پرداخت کنند. درصورتی‌که شرکت حمل‌ونقل بدهی ریالی داشته باشد و بیشتر از 5 روز بدهی خود را تسویه نکرده باشد، نمی‌تواند برای بارنامه‌های خود کد رهگیری را دریافت کند. در این شرایط زمان دریافت کد رهگیری با خطای ” شرکت بدهی ریالی دارد” روبرو می‌شود.
آموزش کار با سامانه مدیریت کنترل بارنامه
بر اساس نامه شماره 2/75/171417 سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای پرداخت عوارض 4% بارنامه و دریافت کد رهگیری فقط باید به سامانه csbl.rmto.ir مراجعه کرد. شرکت‌های حمل و نقل، در سامانه شرکت‌های حمل‌ونقل دارای نام کاربری هستند که به‌وسیله همان نام کاربری باید وارد سایت شوند. در ادامه مراحل پرداخت بدهی در سامانه مدیریت کنترل بارنامه را به طور کامل بیان می‌کنیم.
در ابتدا باید آدرس اینترنتی csbl.rmto.ir را در مرورگر خود وارد کنید، سپس نام کاربری که در سامانه شرکت‌های حمل‌ونقل به شما ارائه شده را در کادر مربوطه وارد کنید. اگر نام کاربری و رمز عبور شما درست باشد، وارد صفحه مورد نظر خواهید شد.
پس از ورود به این صفحه، در سمت راست منوی کاربری را مشاهده خواهید کرد. در این قسمت باید امور مالی را انتخاب کنید و سپس روی گزینه پرداخت متمرکز کلیک کنید. حال می‌توانید لیست مانده‌حساب‌های شرکت را مشاهده و بررسی کنید.
در این صفحه پرداخت چهار درصد و کد رهگیری وجود دارد. برای پرداخت هرکدام باید روی دکمه پرداخت مربوطه کلیک کنید و پس از بررسی مبلغ، آن را تایید کنید و دکمه پرداخت را بزنید. در این مرحله شناسه پرداخت برای شما مشخص می‌شود که باید برای پرداخت اینترنتی این شناسه عددی را در کادر مشخص شده وارد کنید و روی دکمه “پرداخت سداد” کلیک کنید. در ادامه شما به سایت بانک انتقال داده می‌شوید که باید پس از چک‌کردن مبلغ، آن را با واردکردن اطلاعات کارت‌بانکی پرداخت کنید.
بررسی مزایای صدور بارنامه الکترونیکی حمل بار
صدور بارنامه الکترونیکی یا ایجاد سامانه بارنامه آنلاین مدتی است که اتفاق افتاده است. این امر یک تحول در صنعت حمل بار و حمل‌ونقل کشور به‌حساب می‌آید. به کمک این سامانه میتوان به‌صورت یک جا همه اطلاعات مربوط به بارها، راننده و ناوگان را مشاهده کرد و مدیریت کنترل بارنامه را به‌صورت الکترونیکی انجام داد.
الکترونیکی شدن صدور بارنامه مزایای زیادی دارد؛ اما بااین‌حال کامیون‌داران و سایر رانندگان خیلی از این امر استقبال نکرده‌اند. شاید دلیل عدم استقبال عموم از این اتفاق، این موضوع باشد که در خصوص مزایای آن هیچ فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی صورت نگرفته است. به‌طورکلی وقتی مزایا و دلایل چیزی برای اقشار مختلف مشخص نشود، به دلیل ناشناخته بودن آن موضوع و کمبود اطلاعات، همیشه جامعه در برابر آن مقاومت کرده و نگرش منفی نشان می‌دهد.
برای مثال در مورد سامانه مدیریت کنترل بارنامه تصوراتی وجود دارد که این امر فقط برای افزایش درآمد و تامین منافع دولت است و هیچ دلیل دیگری ندارد و مسئولان فقط برای اهداف خود و بدون توجه به منافع رانندگان و کامیون‌داران، می‌خواهند بارنامه را کنترل کنند.
در این شرایط و با این ذهنیت منفی جامعه، مزایای اخذ بارنامه الکترونیکی مشخص نشده و افراد در برابر اجرای آن از خود مقاومت نشان می‌دهند. حال در این قسمت از مطلب آی بار پی قصد داریم مزایای مدیریت کنترل بارنامه و صدور بارنامه الکترونیکی حمل بار را بررسی کنیم.
جلوگیری از آسیب دیدن و ضرر رانندگان
درصورتی‌که رانندگان بدون اینکه بارنامه الکترونیکی را دریافت نمایند شروع به حمل کالا کنند، ممکن است برای خود و صاحب بار خطرات جبران‌ناپذیری را به بار بیاورند. این رانندگان بیمه ندارند و در صورت بروز خطرات و یا به دام افتادن در چنگال باندهای مواد مخدر و قاچاق کالا، دچار زیان مالی زیادی شوند.
از طرف دیگر افرادی که بدون اخذ بارنامه الکترونیکی و عدم رعایت اصول آن، کار می‌کنند، حقوق دولت را برای ایمن‌سازی جاده‌ها پایمال کرده و به رانندگانی که این موضوع را رعایت می‌کنند، ضرر می‌رسانند.
رعایت عدالت جاده‌ای
عدالت جاده‌ای یعنی چه؟ این اصطلاح یعنی تمام کسانی که از جاده استفاده می‌کنند باید سهم خود را پرداخت کنند. این سهم متناسب با استهلاکی است که در جاده به وجود می‌آورند. این امر همچنین جلوی حمل اضافه‌بارهایی که سبب آسیب به سلامت جاده می‌شوند را می‌گیرد.
عدالت جاده‌ای یکی از موارد مهم برای مدیریت کنترل بارنامه است؛ چراکه باتوجه‌به مواردی که گفته شد مشخص است که با رعایت این قوانین، راه‌ها و جاده‌ها به دلیل حمل بار بیش از ظرفیت مجاز از بین نخواهند رفت.
درصورتی‌که بارنامه الکترونیکی اخذ نشود، عدالت جاده‌ای هم اتفاق نمی‌افتد و برخی افراد بدون اینکه بارنامه و اجازه حمل اضافه‌بار داشته باشند، جاده‌ها را تخریب می‌کنند. در این شرایط این اشخاص سهم خود از استهلاک جاده را نیز پرداخت نکرده‌اند.
یکی دیگر از مزایای دریافت بارنامه، هدفمندسازی عوارض استفاده از جاده‌های کشور است؛ چراکه محل عوارض بارنامه تأمین‌کننده قسمتی از هزینه‌های ایمن‌سازی جاده‌ها به‌حساب می‌آید.
اطمینان خاطر و احساس امنیت برای صاحبان بار
اگر کسی بدون دریافت بارنامه الکترونیکی به حمل بار بپردازد، برای بازرگانان و صاحبان بار ریسک و دردسر زیادی را به همراه دارد. چراکه بارنامه به‌نوعی سند مالکیت کالا به‌حساب می‌آید و نشان‌دهنده این است که فرستنده کالا را تسلیم متصدی حمل کرده است. در این شرایط اگر متصدی حمل در برابر مالکیت کالا ادعای خلافی داشته باشد، این ادعا پذیرفته نمی‌شود. با صدور بارنامه الکترونیکی و مدیریت کنترل بارنامه از این مشکلات جلوگیری می‌شود.
افزایش کیفیت حمل بار
با دریافت بارنامه الکترونیکی احساس عموم مردم در مورد دارا بودن بیمه و رعایت ایمنی از جانب ناوگان بهبود می‌یابد. خیلی از مواقع به دلیل نداشتن بیمه و عدم رعایت اصول ایمنی توسط رانندگان کامیون، عموم مردم و صاحبان بار دچار ضرر و زیان شده‌اند.
کم شدن تلفات جاده‌ای
برای صدور بارنامه الکترونیکی و مدیریت کنترل بارنامه باید راننده کارت سلامت داشته باشد و معاینه فنی ناوگان را جدی بگیرد. در نتیجه زمانی که راننده بارنامه داشته باشد، یعنی راننده و ناوگان در سلامت کامل هستند. برخی از مواردی که باعث تصادفات در جاده‌ها می‌شود شامل نقص فنی خودروهای سنگین، ضعف بینایی و کهولت سن رانندگان است. بنابراین مشخص می‌شود که دریافت بارنامه الکترونیکی چقدر اهمیت دارد.
کم شدن قاچاق کالا و حمایت کردن از تولیدکننده داخلی
درصورتی‌که بارنامه الکترونیکی صادر شود، نیروهای انتظامی می‌توانند بارنامه را به طور جدی‌تری کنترل کنند. در این شرایط این امر گام محکمی برای کاهش واردات غیرقانونی و قاچاق به‌حساب می‌آید. اگر فعالان اقتصادی که به‌صورت سالم در حال کار هستند، برای دریافت بارنامه و توجه به سامانه مدیریت کنترل بارنامه مقید باشند، نیروی انتظامی بهتر می‌تواند درست از غلط را تشخیص دهد. در نتیجه پدیده قاچاق به طور زیادی کنترل شده و کاهش می‌یابد.
از سوی دیگر بسیاری از فرآورده‌های سلامت‌محوری که به شکل غیرقانونی به کشور وارد شده، در شرایط غیراستاندارد نگهداری و حمل می‌شوند. در این صورت این موارد فاسد شده و نباید مصرف شوند. در صورت دریافت بارنامه الکترونیکی، سازمان غذا و دارو یا دامپزشکی کنترل‌های سلامت‌محوری را برای برخی از کالاهای حساس در نظر می‌گیرد و میتوان از سلامت این مواد اطمینان خاطر داشت.
امکان رصد بار برای صاحب کالا
صاحب کالا می‌تواند به کمک دریافت بارنامه و توجه به مدیریت کنترل بارنامه به رصد کردن ناوگان حامل بار از ابتدا تا انتهای مسیر بپردازد. در این صورت می‌تواند از بابت سلامت محموله خود اطمینان حاصل کند. البته با اینکه میتوان با توسعه صدور بارنامه الکترونیکی، محموله را کنترل کرد؛ اما به دلیل عدم توجه برخی افراد به دریافت بارنامه، هدف موردنظر خیلی محقق نشده است.
کلام آخر
در این مطلب از بلاگ آی بار پی سعی کردیم در ابتدا به شما بگوییم که اصلا بارنامه چیست، سپس مفهوم مدیریت کنترل بارنامه را بررسی کنیم و در نهایت مزایای توجه به این امر را بررسی کنیم. امیدواریم با توجه افراد به این امر، همه بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. با سامانه پرداخت هوشمند بارنامه آی بار پی می‌توانید به راحتی بر روی تمامی مراحل کنترل بارنامه نظارت داشته باشید.