هر یک از گروه های شغلی از گونه زبانی خاصی که مختص به آن گروه شغلی است بهره می گیرند. یعنی ما با گونه‌های زبانی شغلی مختلفی مانند گونه زبانی معلمان، گونه زبانی پزشکان و گونه زبانی رانندگان روبه‌رو هستیم. یکی از منابع جمع‌آوری داده‌های زبانی در جهت مطالعات گونه زبانی رانندگان، ماشین نوشته‌ها است.
ماشین نوشته ها یا جملات پشت کامیونی در واقع صورت جدیدی از دیوارنوشته ها هستند که افراد را قادر می کند با دیگران ارتباط اجتماعی برقرار و نظرات خود را بیان کنند. این نوشته ها غالبا ریشه در موضوعات عاشاقانه، مذهبی و عاطفی دارند. همچنین نوشته های پشت کامیونی بیانگر احساسات درونی رانندگان اند.
درون‌مایه جملات پشت کامیونی
عشق به وطن، باورهای مذهبی و اعتقادات دینی و توسل به پیامبر و ائمه معصوم ، پند و اندرزها، لوطی‌گری و پهلوانی و قلندری، کرکری خوانی، توصیف ماشین و به کارگیری ابزارآلات آن، اخلاقیات، اجتماعیات، زن در اشکال مختلف، چشم زخم و روشهای مقابله با آن، بهشت و جهنم، شکوه و گلایه، سرسپردن به تقدیر و بخت و اقبال به کارگیری طبیعت و فصول آن و همچنین عبارات و جملات خارجی و انگلیسی از مضامین و درون مایه های رایج و متداول در این نوشته ها می باشند.
صفحه رسمی آی بار در اینستاگرام
کامیون نوشته در دیگر کشورها
این فرهنگ اختصاص به ایران ندارد و در کشورهای دیگر به ویژه همسایه های شرقی ایران یعنی پاکستان، افغانستان و هند وجود دارد. در این کشورها علاوه بر درج عبارات گوناگون، خودرو آذین بندی و رنگ آمیزی نیز می‌شود. در حقیقت ماشین نوشته ها همراه با انواع نمادها و تصاویر و عبارات معمولاً بستری برای ارتباطات اجتماعی است.
پژوهش‌های علمی پیرامون ماشین نوشته‌ها
احمدی دیزج (1393) در پژوهشی اثربخشی ماشین نوشته‌ها در تصادف و سوانح رانندگی با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک اثربخشی مثبت ماشین نوشته ها در انضباط و رفتار ترافیکی در قسمت آیات و احادیث و بعضی اشعار اخلاقی و اثربخشی منفی این نوشته ها در ایجاد رانندگی تهاجمی و تحریک برای سبقت و سرعت غیرمجاز را بیان کرد .
خطیبی در سال 1391 در پژوهشی کیفی و با روش تحلیل محتوا به بررسی فرهنگ عامه با تاکید بر ماشین نوشته ها پرداخت. نتایج نشان دادند که بیشترین مسئله عاطفی درباره معشوق 11.33%، بیشترین مسئله ادبی درباره طنز و خنده 13.32%، بیشترین مسئله مذهبی درباره آیات و احادیث 12.32%، و 12% نوشته را نیز موضوعات و مسائل روز تشکیل داده بودند.
دسته بندی محتوایی نوشته های پشت کامیونی
بطور کلی ماشین نوشته‌ها یا جملات پشت کامیونی دارای محوریت‌های زیر هستند.
تقسیم بندی نوشته‌های پشت کامیونی از نظر نوع نماد:
موضوعات در 3 دسته کلی نماد زبانی، تصویری و ریاضی تقسیم شدند که جزئیات هر کدام در ادامه آمده است:
نماد زبانی
منظور عبارات و جملات هستند که به صورت مستقیم و واضح بیان شده اند.
1. مقولات مذهبی
- 1-1. اسامی انبیا و امامان: علی ولی الله، لافتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار، یا عزیز زهرا، یا ابالفضل العبّاس، یا امام رضا و… .
- 1-2 اسم های خدا و توکل بر خدا: توکلتُ علی الله.
- 1-3 بلاگردان ها.
2. مقولات غیرمذهبی
- اسامی خاص مثل اسم دختر و پسر
- دل نوشته ها (مثل حسارت ها، دعاها، و خبر نداشتن از آینده و…) را تشکیل می دهند.
- اسم مکان: برخی ماشین ها حس وطن پرستی نسبت به شهر خود را داشته و نام شهر به ماشین زده اند. ازجمله زرین شهر، اهواز، زابل و…
- نوشته های لاتین (اسامی خاص، خصوصیات و شرکت‌های بزرگ دنیا (IVECO، HEUNDA و…) و کلمات و جملات انگلیسی مانند you late، RENJER و حروف مخفف مانند F12، LOV، B.R.N، نام‌های مذهبی مانند yaabolfazl، khoda و… .
نماد تصويری
منظور تصاویر طراحی شده روی بدنه ماشین‌ها است.
1. عکس انسان، حیوانات، طبیعت ، اشیا و …
2. علام های راهنمایی رانندگی )ورودممنوع، علام خطر، و…)
نماد رياضی
منظور نمادهای ریاضی شاامل اعاداد نوشته شده بر روی بدنه ماشین ها است.
1. شماره تلفن‌های نصب شده بر روی ماشین‌ها.
2. سال های شمسی و میلادی
بیشتر بخوانید؛ نرخ عوارض آزادراهی در سال 1402
جملات پشت کامیونی از لحاظ پراکندگی
با توجه به دسته بندی یاد شده پراکندگی این جملات در شهرهای مختلف ایران متفاوت است. برای مثال در تحقیقی جملات پشت کامیون‌های اصفهان و سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفت که مشخص شد در این دو استان نمادهای زبانی سهم بیشتری از کامیون نوشته ها را به خود اختصاص دادند. درحالیکه در حقیق دیگری روی کامیون‌های اردبیل و تهران، مشخص شد که رانندگان بیشتر به نمادهای ریاضی علاقه داشتند.
درکل ارتباط معناداری بین شغل راننده کامیون و سبک نوشته های پشت کامیونی وجود ندارد. اما بین محل سکونت راننده با سبک نوشته ارتباط هست.
نتیجه گیری
بطور کلی جملات پشت کامیونی ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم زیستگاه رانندگان دارند و نوعی بازتابنده احساسات درونی راننده هستند. از نظر نمادی به سه دسته ادبی، تصویری و ریاضی تقسیم می‌شوند. با کمی عمیق شدن روی کلیت این جملات، می‌توان درک عمیق‌تری نسبت به این قشر زحمتکش اجتماع بدست آورد.