مقدمه؛ استعلام بارنامه با کد رهگیری
یکی از مهم‌ترین اسناد در صنعت حمل و نقل، بارنامه‌ها هستند. بارنامه در واقع یک قرارداد بین فرستنده بار و شرکت باربری بوده که در طی این قرارداد، تمامی مشخصات بار و فرستنده و گیرنده به همراه مقصد مورد نظر درج شده و در نهایت به دست فرد گیرنده و یا نماینده قانونی آن می‌رسد.
در طی چند سال گذشته، پیشرفت‌های بسیاری در زمینه فناوری صورت گرفته و در نتیجه آن، برنامه‌ها از حالت کاغذی و سنتی خود خارج شده و به بارنامه الکترونیکی (eBL) تبدیل شده‌اند. در این مقاله در رابطه با اهمیت بارنامه و همچنین نحوه صدور بارنامه الکترونیک و نحوه استعلام بارنامه با کد رهگیری توضیح داده شده و تمامی موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بارنامه یک قرارداد رسمی برای حمل بار است. در یک بارنامه، شواهد، مالک قانونی محموله، اطلاعات مالی مربوط به بار، اطلاعات فرستنده و گیرنده محموله، اطلاعات کامل راننده و کامیون حمل مشخص خواهد شد. در واقع بارنامه به عنوان یک قرارداد بین صاحب بار و راننده شناخته می‌شود.
بدون وجود بارنامه، شرکت باربری کالا، هیچ تعهدی نسبت به سلامت محموله نداشته و همچنین هر فردی در مقصد می‌تواند بار را متعلق به خود دانسته و آن را تحویل بگیرد. با صدور بارنامه، صاحب بار از حقوق قانونی کافی برای ادعای مالکیت و همچنین ترتیب انتقال مالکیت بار به فرد دیگر برخوردار است.
بارنامه الکترونیکی چیست؟
بارنامه الکترونیکی یا به اختصار eBL، یک نسخه الکترونیکی از بارنامه کاغذی و سنتی بوده که همان عملکرد بارنامه کاغذی را به شیوه‌ای مدرن اجرا می‌کند. در بارنامه الکترونیکی که از سوی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای شرکت‌های باربری و ناوگان حمل کالا صادر می‌شود، یک کد رهگیری وجود داشته که این کد از سوی پلیس و دیگر نهادهای نظارتی قابل پیگیری است. در ادامه نحوه استعلام بارنامه با کد رهگیری توضیح داده می‌شود.
نحوه صدور بارنامه الکترونیک و استعلام بارنامه با کد رهگیری
پیشرفت تکنولوژی و ورود اینترنت به به زندگی و کار افراد، صدور بارنامه نیز به صورت الکترونیک و از طریق سامانه‌های آنلاین امکان‌پذیر بوده و در حدود 4300 شرکت باربری و حمل و نقل کالا در سراسر کشور، به این سیستم‌ها دسترسی دارند. رانندگان متقاضی برای دریافت بارنامه‌های خود می‌توانند به سایت سازمان راهداری کشور (WWW.Rmto.ir) مراجعه کرده و اقدام به ثبت‌نام و دریافت بارنامه نمایند.
رانندگان با ثبت‌نام در این سامانه تحت وب، می‌توانند بارنامه الکترونیک را دریافت کرده و به عنوان سند حمل بار، در جاده‌ها اجازه تردد داشته باشند.
با حذف بارنامه‌های کاغذی و همچنین ضرورت نظارت بر حمل کالا و نظارت‌های جاده‌ای، نرم‌افزارهای استعلام بارنامه الکترونیک طراحی شده و برای بررسی وضعیت کارت هوشمند وسیله نقلیه و راننده نیز به کار می‌روند.
سامانه آنلاین درخواست بارنامه و استعلام آن، وظیفه دریافت اطلاعات مربوط به بارنامه را به عنوان سند اصلی حمل کالا در سطح کشور بر عهده داشته و بعد از اعتبارسنجی این اطلاعات و تایید شدن آن‌ها، یک کد رهگیری برای پیگیری‌های آینده برای ارسال‌کننده اطلاعات ارسال می‌شود. فرد می‌تواند استعلام بارنامه با کد رهگیری را انجام داده و همچنین نهادهای نظارتی نیز با استفاده از این کد می‌توانند بارنامه را استعلام کنند.
از این رو رانندگانی که متقاضی حمل بار هستند، برای دریافت بارنامه الکترونیک و کد رهگیری علاوه بر مراجعه حضوری به شرکت‌های باربری مربوطه، می‌توانند به صورت غیرحضوری و با ثبت‌نام و ورود به سامانه صدور بارنامه الکترونیکی، اقدام به دریافت بارنامه نمایند.
فرستندگان کالا و بار نیز با مراجعه به شرکت‌های باربری و با توجه به نوع نوع بار و ویژگی‌های آن، راننده مناسب بر اساس هزینه و مقصد به آن‌ها معرفی شده، بارنامه نیز صادر می‌گردد. با تحویل کد رهگیری به فرستندگان، آن‌ها می‌توانند از طریق سامانه حمل بار، وضعیت استعلام بارنامه خود را به راحتی دریافت کنند.
مراحل دریافت کد رهگیری و بارنامه
در زمان صدور بارنامه الکترونیک و در نهایت کد رهگیری، تمام اطلاعات وارد شده در سایت سازمان راهداری و حمل و نقل کشور، از طریق وب سرورهای نرم‌افزار شرکت‌های حمل و نقل و باربری اعتبارسنجی خواهد شد. مراحل صدور بارنامه به شرح زیر است:
- ثبت تمامی اطلاعات خواسته شده نظیر مشخصات راننده، مشخصات کامیون حمل بار، ثبت مسیر از مبدا به مقصد، نوع محموله، تعداد آن، ابعاد بسته یا وزن کالای مورد نظر، تأییدیه‌های لازم، میزان ارزش بار و غیره
- تعیین نرخ و کرایه حمل بار توسط متقاضی بارنامه
- کنترل و استعلام اطلاعات دقیق اطلاعات ارسال شده از شرکت‌های باربری و حمل و نقل به سازمان راهداری، پلیس و دیگر نهادهای نظارتی و گرفتن کد رهگیری. برای استعلام بارنامه با کد رهگیری و دریافت این کد، باید اطلاعاتی نظیر کارت هوشمند راننده، کامیون حمل بار، صاحبان محموله، کرایه بار، نوع بار، مبدا، مقصد و غیره وارد شود. به طور مثال در صورت وجود مشکل و یا هرگونه مغایرت در اطلاعات کارت هوشمند، بیمه، کارت سلامت راننده و کامیون، بارنامه برای حمل بار صادر نمی‌شود.
- ارسال داده‌های بارنامه الکترونیکی برای ناجا و همچنین سازمان امور مالیاتی برای دریافت حق تمبر که از طریق درگاه‌های پرداخت الکترونیک
- ثبت اطلاعات ثبت شده در بارنامه در بارکد مانند مسیر حمل بار از مبدا به مقصد و غیره
- چاپ اطلاعات بارنامه الکترونیک
- رصد حمل کالا از مبدا به مقصد به صورت آنلاین از طریق ثبت کد رهگیری
- اعلام و در نهایت تأیید وصول کالا از طرف گیرنده
کلام آخر
بارنامه یک سند قانونی بین صاحب بار و حمل‌کننده آن بوده که در صورت عدم وجود این سند، امکان جابه‌جایی بار از مبدا به مقصد نخواهد بود. بارنامه‌ها در حال حاضر به صورت کاغذی و الکترونیک قابل دریافت هستند. بعد از صدور بارنامه، یک کد رهگیری به متقاضی داده شده که از طریق این کد می‌توان به وضعیت محموله دسترسی داشت.
استعلام بارنامه با کد رهگیری و دیگر موارد نظیر کد ملی امکان‌پذیر بوده و همچنین نهادهای نظارتی نیز با استفاده از این کد، استعلامات لازم را انجام می‌دهند. در این مقاله انواع بارنامه معرفی شده و نحوه صدور بارنامه الکترونیک و اطلاعات لازم برای دریافت آن معرفی شد. همچنین روش استعلام‌گیری بارنامه از طریق کد رهگیری نیز کامل مورد بررسی قرار گرفت. سایت آی بار پی می‌تواند در این زمینه بسیار کمک‌کننده باشد.