امروزه تکنولوژی بسیار پیشرفت کرده است و افراد برای سرعت بخشیدن و سهولت کارهای دولتی، بیشتر کارها را با استفاده از اینترنت انجام می‌دهند. ثبت و صدور بارنامه الکترونیکی هم از این قاعده پیروی می‌کند و یکی از کارهای آنلاین است. همانطور که می‌دانید بارنامه یکی از مهمترین اسناد برای حمل و نقل کالا به شمار می‌آید. صدور بارنامه هم به صورت اینترنتی و هم کاغذی انجام می‌شود. اما به طور کلی ثبت بارنامه به شکل اینترنتی نسبت به نمونه کاغذی آن مزایای بیشتری را برای حمل‌کنندگان، گیرندگان و فرستندگان کالا به همراه دارد. حال واقعا مزایای ثبت اینترنتی بارنامه چیست و این کار برای واردکنندگان و صادرکنندگان چه اهمیتی دارد؟ اگر این سوالات ذهن شما را درگیر کرده در این مطلب از آی بار پی با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
آشنایی با مفهوم بارنامه (Bill Of Landing)
در این قسمت از مطلب صدور بارنامه الکترونیکی قصد داریم ابتدا به تعریف بارنامه بپردازیم. بارنامه را می‌توان نوعی قرار مابین حمل‌کنندگان کالا و فرستندگان دانست که طبق مواردی که در سند ذکر شده، بار از کشور مبدا به کشور مقصد ارسال خواهد شد. بارنامه با نام اختصاری BOL یا BL نیز معروف است. بارنامه در اصل سند مالکیت کالا میباشد که درون آن اطلاعاتی همچون مشخصات کالا (تعداد، ابعاد، وزن، قیمت و …)، مشخصات گیرنده و مشخصات فرستنده به شکل کاملا دقیق و درست وجود دارد.
شرکت‌های حمل و نقل صدور بارنامه الکترونیکی را جایگزین مناسبی برای بارنامه کاغذی دانسته‌اند. با این رویه هزینه‌های اضافی که برای صدور بارنامه در روش سنتی اعمال می‌شد، کاهش می‌یابد.
بررسی اهمیت ثبت و صدور بارنامه الکترونیکی یا کاغذی
همانطور که در قسمت‌های قبل اشاره کردیم، بارنامه سندی برای هویت و مالکیت کالای حمل شده به حساب می‌آید. در صورتی که تاجر برای فرآیند حمل و نقل کالای خود صدور بارنامه الکترونیکی را جدی نگرفته باشد و این سند را در دست نداشته باشد، اگر در زمان جابجایی کالا دچار آسیب شود، شرکت حمل و نقل می‌تواند ادعا کند که نسبت به سلامت کالا هیچ تعهدی ندارد. از سوی دیگر به دلیل اینکه بارنامه وجود ندارد، هرکسی می‌تواند بار را تحویل بگیرید و ادعای مالکیت کند.
برخی مشکلاتی که با بی‌توجهی در صدور بارنامه الکترونیکی یا کاغذی ایجاد می‌شود، شامل موارد زیر هستند.
- سوءاستفاده از کانتینرهای خالی
- عدم ثبات نرخ
- هزینه‌های بالای انبارداری
- هزینه‌های حمل اضافی در بنادر
- احتمال قاچاق کالا
- تشریفات گمرکی طولانی
- و غیره
اما با صدور بارنامه علاوه‌بر اینکه تمام این مشکلات برطرف می‌شوند، ضمانتی هم برای سالم رسیدن کالا وجود خواهد داشت.
بررسی قوانین و شرایط صدور بارنامه
بارنامه سراسری مقررات و قوانینی دارد که باید توسط طرفین قرارداد از جمله حمل‌کنندگان، فرستندگان، گیرندگان و تمام افراد مسئول در این فرآیند رعایت شود. در ادامه این مقررات را به طور جداگانه برای هر گروه بررسی خواهیم کرد.
آشنایی با قوانین مربوط به فرستندگان
در زمان صدور بارنامه الکترونیکی یا کاغذی فرستندگان باید تمام اطلاعات مهم از جمله مشخصات کالا، نوع بسته‌بندی، مشخصات گیرنده، آدرس محل بارگیری و تخلیه و غیره را در بارنامه ثبت کنند. فرستندگان باید خسارات احتمالی را کاهش دهند و از ارسال و بارگیری به موقع بار به سمت مقصد اطمینان حاصل کنند.
آشنایی با قوانین مربوط به صادرکنندگان
صادرکنندگان باید مطمئن شوند که تمامی اطلاعات ثبتی در اوراق کامل است و به ویژه به مبلغ کرایه توجه کنند.
صادرکنندگان باید برای ارسال بارنامه از مبدا قانونی شرکت به نقاط دیگر کشور اقدامات لازم را انجام دهند.
از وظایف مهم صادرکنندگان می‌توان به پروانه عبور و صدور سند مربوط به آن برای بارهای ترافیکی اشاره کرد.
باید به این مورد توجه کرد که تمامی بارنامه‌های صادر شده تحت پوشش بیمه مسئولیت حمل قرار گرفته باشند.
آشنایی با قوانین مربوط به گیرندگان
گیرندگان باید بار را در موقع مقرر تخلیه کنند تا مجبور به پرداخت هزینه‌های اضافی نشوند.
گیرندگان باید برای کرایه، مبلغی که توسط شرکت حمل و نقل تعیین شده و در زمان صدور بارنامه الکترونیکی یا کاغذی به ثبت رسیده را به راننده پرداخت کنند.
آشنایی با قوانین مربوط به رانندگان
از اصلی‌ترین وظایف رانندگان باید محافظت از بارنامه را نام ببریم که برای دریافت کرایه حمل از گیرندگان لازم است.
رانندگان حامل باید هم در زمان تخلیه بار و هم هنگام بارگیری کالا در آنجا حضور داشته باشند.
رانندگان موظف هستند بار را در زمان مشخص و در محل تعیین شده تحویل دهند و به نگهداری و حفظ کالا تا مقصد توجه کنند.
آشنایی با مفهوم بارنامه آنلاین (اینترنتی)
امروزه تکنولوژی پیشرفت کرده است و دنیا وارد عصر فناوری شده است. در این شرایط بیشتر فعالیت‌های اداری تغییر و تحول پیدا کرده‌اند. در این راستا بیشتر کارها به صورت اینترنتی انجام می‌شود و فعالیت‌ها از حالت سنتی و کاغذی به شکل آنلاین تغییر یافته‌اند. در نتیجه دولت نیز با صدور بارنامه الکترونیکی به جای بارنامه کاغذی، امور را تسهیل و تسریع کرده است و جلوی برخی از مشکلات را گرفته است.
با صدور بارنامه الکترونیکی یا آنلاین، تمامی بارها در یک سامانه ثبت می‌شوند و به راحتی می‌توان بر آن‌ها نظارت کرد. در این صورت مشکلاتی همچون کمیسیون‌ها و درصدهای محاسبه شده در هزینه‌ها برطرف می‌شوند.
به کمک صدور بارنامه الکترونیکی فرآیند حمل و نقل کالا سرعت می‌گیرد و عملکرد دستگاه‌های نظارتی در این حوزه ارتقا می‌یابد.
بررسی مزایای ثبت و صدور بارنامه الکترونیکی
بارنامه اینترنتی یک سند آنلاین میباشد که شرکت‌های حمل و نقل باید در زمان تحویل بار آن را صادر کنند. مشخصات و اطلاعات در بارنامه آنلاین دقیقا همانند بارنامه کاغذی است اما صدور بارنامه الکترونیکی برای طرفین مزایای زیادی دارد.
ثبت و صدور الکترونیکی بارنامه منجر به شفافیت کمیسیون پرداختی رانندگان به شرکت‌های حمل و نقل می‌شود. همچنین هزینه‌های زیادی که برای صدور بارنامه کاغذی وجود دارد، در بارنامه الکترونیکی بسیار کاهش می‌یابد. از سوی دیگر با آنلاین شدن بارنامه، روند فعالیت حمل و نقل با سرعت بیشتری انجام می‌شود و مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، کاهش می‌یابد.
با صدور بارنامه الکترونیکی برای هر سند حمل یک کد رهگیری وجود دارد، در این شرایط دستگاه‌های نظارتی همچون سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و پلیس‌راه می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند. از سوی دیگر امکان پیگیری لحظه‌ای کالا برای صاحبان آن فراهم خواهد شد. در نتیجه صاحبان کالا می‌توانند نسبت به بار خود اطمینان بیشتری داشته باشند.
برخی دیگر از مزایای صدور بارنامه الکترونیکی شامل موارد زیر هستند.
- جلوگیری از ضرر و زیان رانندگان
- کاهش تلفات و قاچاق کالا
- افزایش امنیت جابه‌جایی کالا
- عدم امکان سوءاستفاده در هزینه‌ها
- حمایت از تولیدکننده داخلی
- بهبود استانداردهای حمل بار
- برقراری عدالت جاده‌ای
- بررسی اطلاعاتی همچون کمیسیون دریافتی، اطلاعات بار، راننده و ناوگان در سراسر کشور
- و غیره
نحوه صدور بارنامه الکترونیکی چگونه است؟
در حال حاضر نرم‌افزارهای بسیاری برای صدور بارنامه الکترونیکی وجود دارند که به شکل وب‌اپلیکیشن یا مبتنی بر بستر ویندوز طراحی شده‌اند. شرکت‌های حمل و نقل معمولا این نرم‌افزارها را در اختیار دارند و مراحل ثبت و صدور بارنامه الکترونیکی توسط کاربران این مراکز انجام می‌شود.
1 – برای ثبت بارنامه معتبر، باید در قدم اول مشخصات راننده و وسیله نقلیه حمل‌کننده بار درج شود.
2 – در گام دوم باید اطلاعات مربوط راننده و وسیله نقلیه استعلام گرفته شود که خود نرم‌افزار این کار را انجام می‌دهد. این فرآیند فقط برای تسهیل روند کار صورت می‌گیرد و دلیلی بر بی‌اعتمادی به راننده نیست.
3 – در مرحله سوم نیاز به ثبت کامل اطلاعات مربوط به کالا است. پس از اینکه اطلاعات وارد شده تایید شد، باید اطلاعات به سازمان ارسال شوند تا حواله ثبت و کد رهگیری دریافت شود.
4 – در مرحله آخر صدور بارنامه الکترونیکی نیز باید اطلاعات ثبت شده و کد رهگیری در برگه‌های معتبر و مخصوص بارنامه چاپ شوند.
برخی مواقع به دلیل اتصال دائمی به اینترنت در استفاده از نرم‌افزار مبتنی بر ویندوز و ویروسی شدن، مشکلاتی همچون نابودی نسخه‌های پشتیبان و سرقت اطلاعات کل دیتابیس شرکت به وجود می‌آید. به همین دلیل هم استفاده از وب‌اپلیکیشن با بانک داده محلی بهترین ایده است. این اپلیکیشن به دلیل استفاده از بانک داده محلی سرعت بالایی دارد، مشکلاتی همچون ویروسی شدن در این وب‌اپلیکیشن پیش نمی‌آید و بروزرسانی آن نسبت به نرم‌افزار ویندوزی بسیار سریع‌تر انجام می‌شود.
احتمالا می‌دانید که افراد کلاهبردار و سودجو در هر عرصه وجود دارند. در صدور بارنامه الکترونیکی نیز از این مشکلات وجود دارد. یکی از راه‌حل‌ها برای جلوگیری از کلاهبرداری، اهمیت دادن به کد رهگیری است که در بارنامه‌های صادر شده از طریق سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای وجود دارد. بارنامه بدون این کد رهگیری 16 رقمی هیچ ارزشی ندارد.
کلام آخر
در این مطلب از آی بار پی سعی کردیم مفهوم بارنامه را بیان کنیم و قوانین و اهمیت توجه به بارنامه را بررسی کنیم. در نهایت نیز مفهوم بارنامه اینترنتی، مزایای آن و مراحل صدور بارنامه الکترونیکی را توضیح دادیم. سامانه پرداخت هوشمند بارنامه آی بارپی با پردازش سریع بارنامه های الکترونیکی مزیت رقابتی کسب و کار شما در میان رقبایتان خواهد بود. امیدواریم این مطلب از بلاگ آی بار پی برایتان مفید باشد.
یک پاسخ
باسلام و تشکر بابت اطلاع رسانی بهینه .بنده در حوزه حمل ونقل و مشاورات آن فعالیت دارم .مشکلاتی را نظاره گر در پرونده های حقوقی مشکلات بین فرستنده و گیرنده و راننده می‌باشم که چنانچه قوانین جامع حمل و نقل بصورت اشتراک ایمیلی را دردسترس داشته باشم مطالب را حلاجی و با گفتار ساده تر به اطلاع رانندگان زیرمجموعه خود می‌رسانم که در بروز بسیاری از این مشکلات که ناشی از عدم آگاهی این عزیزان میباشد سهم بسزایی دارد .باتشکر ممنون میشم چنین قابلیتی برای من فعال گردد